رونق صنعت نفت ؛از تولید ایرانی تا رکوردشکنی صادرات جهانی
صنعت نفت در دولت سیزدهم با تکیه بر توان ایرانی و افزایش ظرفیت تولید توانسته رکورد صادرات نفت را از زمان خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها به ثبت برساند؛ موضوعی که افزون بر نشان دادن اقتدار ایران، می‌تواند توسعه همه‌جانبه صنعت نفت را به‌دنبال داشته باشد.
ظرفیت تولید که به‌دلیل کاهش دستوری پایین آمده بود بازیابی شد و اکنون در دو سالگی این دولت به مقدار پیش از تحریم‌ها رسیده است. صادرات نفت نیز افزایشی بوده تا آنجا که بر اساس اعلام مؤسسه کپلر، صادرات نفت ایران به بالاترین مقدار در پنج سال گذشته رسیده است.
این آمار نشان می‌دهد صادرات نفت ایران به روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز رسیده که بالاترین رقم صادرات پس از تحریم‌های آمریکا با خروج از برجام علیه ایران است.
این دستاورد با افزایش تولید، بازآفرینی بازارهای نفت ایران و توجه به توان صنعت نفت کشور در دولت سیزدهم بوده است.
افزایش ظرفیت تولید و صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم
ظرفیت تولید نفت از ابزارهای قدرت هر کشور نفتی در چانه‌زنی‌های سیاسی و اقتصادی به‌شمار می‌رود. اگرچه ظرفیت‌سازی برای تولید نفت به‌صورت بهینه انجام می‌شود، اما یکی از مواردی که باید مورد توجه باشد ظرفیت‌سازی با نگاه به کمیت اقتصادی است.
داشتن ظرفیت ۴ میلیون بشکه با توجه به بازار نفت ایران در آینده و برنامه‌های نگهداشت توان تولید و چشم‌اندازی که از شرایط مربوط به محیط خارجی پیش روی ایران است، ظرفیتی بهینه و مطمئن به‌شمار می‌رود.
با این حال برای حفظ ظرفیت موجود و افزایش آن صنعت نفت کشور به ۸۹ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد تا ظرفیت تولید به ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز برسد، همچنین با سرمایه‌گذاری ۷۱ میلیارد دلاری می‌توان ظرفیت تولید گاز را به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب در روز رساند.
با وجود آنکه تولید نفت نیازمند سرمایه‌گذاری است، اما در دولت سیزدهم تلاش شد با امکانات موجود، ظرفیت تولید نفت به پیش از تحریم‌ها بازگردد.
آن‌گونه که جواد اوجی، وزیر نفت اعلام ابتدای امسال کرد در سال ۱۴۰۱، ۱۹۰ میلیون بشکه نفت بیشتر از سال ۱۳۹۹ و ۸۳ میلیون بشکه بیشتر از سال ۱۴۰۰ صادر شد و پیش‌بینی می‌شود امسال رکوردی تازه در صادرات نفت ثبت شود.
وی با اشاره به اینکه اکنون صادرات نفت به بالاترین رقم نسبت به دو سال اخیر رسیده است، اظهار کرد: ارز حاصل از این صادرات در سررسید مشخص دریافت و به سامانه نیما و سامانه جدید معاملاتی واریز شده است.
وزیر نفت افزود: با توجه به اینکه یکی از بخش‌های تأمین‌کننده نیازهای ارزی کشور، وزارت نفت است، در دولت سیزدهم با وجود تشدید تحریم‌های ظالمانه رکوردهای مطلوبی در زمینه صادرات نفت خام، میعانات گازی، فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی داشتیم.
اوجی ادامه داد: در بحث تکالیفمان در بودجه ۱۴۰۱ می‌توانم به جرأت بگویم بخش اعظمی از این بودجه محقق شد و در سال ۱۴۰۰ هم به‌طور کامل تحقق یافت و وزارت نفت تکالیفش را انجام داد.
وی تصریح کرد: از آنجا که کسری بودجه یکی از دلایل تورم است خوشبختانه تکالیفی که به وزارت نفت محول شده بود در سال ۱۴۰۰ به‌طور کامل محقق شد، برای سال ۱۴۰۱ هم که هنوز آمار و ارقام کامل نشده است. پیش‌بینی می‌کنیم بخش عمده و بالایی از بودجه ان‌شاءالله تحقق یابد و برای سال ۱۴۰۲ با روحیه‌ای مضاعف و کار جهادی در زمینه صادرات پیش برویم.
وزیر نفت گفت: با توجه به اینکه در سال ۱۴۰۱ ما نزدیک به ۱۹۰ میلیون بشکه نفت بیشتر از سال ۹۹ و سال ۱۴۰۱، ۸۰ میلیون بشکه نسبت به سال پیش از آن فروختیم، ان‌شاءالله بی‌شک در سال ۱۴۰۲ رکوردی تازه را در بحث صادرات خواهیم داشت.
تعیین‌تکلیف میدان‌های مشترک نفت و گاز در دولت سیزدهم
توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز همواره از سوی دولت‌های مختلف اهمیت ویژه‌ای داشته، زیرا تعلل در برداشت از این منابع به‌معنای ایجاد فرصت برای همسایگان برای بهره‌برداری بیشتر است، از همین رو همواره بیش از میدان‌های داخلی کشور این میدان‌های مشترک بودند که در اولویت توسعه قرار داشتند.
ایران با کشورهای همسایه خود ۲۸ میدان مشترک دارد که از این تعداد ۱۸ میدان نفتی، چهار میدان گازی و ۶میدان نیز نفتی و گازی است. ایران یکی از معدود کشورهای جهان با این تعداد ساختار مشترک بوده و از این حیث بحث بهره‌برداری از میدان‌های مشترک اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.
از این ۲۸ میدان مشترک، ایران با عراق با توجه به مرز طولانی، ۱۲ حوزه مشترک، با امارات متحده عربی هفت ساختار مشترک، با قطر و عمان هر کدام دو مخزن مشترک، با کویت و ترکمنستان یک میدان مشترک و با عربستان دو میدان نفتی اسفندیار و فروزان و میدان گازی فرزاد مشترک است.
در این میان میدان‌های مشترک غرب کارون در حوزه نفت و میدان مشترک پارس جنوبی در زمینه گاز اهمیت بیشتری دارد.
افزون بر وسعت و بزرگی این میدان‌ها، نکته‌ای که برداشت حداکثری نفت از میدان‌های مشترک غرب کارون را با اهمیت کرده، مشترک بودن آن با کشور همسایه است.
سهم ۷۰ درصدی پایتخت انرژی ایران در تولید گاز
حدود دو دهه از آغاز توسعه پارس جنوبی به‌عنوان بزرگ‌ترین میدان گازی جهان می‌گذرد. سرمایه‌گذاری ۸۵ میلیارد دلاری در دو دهه در پارس جنوبی انجام شده و این از افتخارهای جمهوری اسلامی ایران است.
با این سرمایه‌گذاری روزانه بیش از ۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز از پارس جنوبی تولید و بیش از ۷۰ درصد گاز کشور از این میدان مشترک برداشت می‌شود و اکنون ۲۷ میلیارد دلار پروژه در بخش بالادست منطقه پارس جنوبی در حال اجراست.
یکی از اولویت‌ها در شرکت ملی نفت ایران در دولت سیزدهم، اجرای طرح ۱۵ میلیارد دلاری فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی است که از نظر فناوری جزو طرح‌های جدید به‌شمار می‌رود. در این زمینه در دولت سیزدهم دو اقدام مهم انجام شد؛ نخست کار مهندسی طرح پایلوت آن به پایان رسید و اینکه ساخت کمپرسورهای طرح پایلوت مربوط به یکی از فازها توسط شرکت‌های ایرانی به پیشرفت ۷۰ درصدی رسید.